Συμπτώματα και διάγνωση της άλφα-μαννοσίδωσης

Η άλφα-μαννοσίδωση είναι μια προοδευτική, εξαιρετικά ετερογενής νόσος που είναι δύσκολο να αναγνωριστεί και, επομένως, είναι πιθανό να υποδιαγιγνώσκεται.1

Δεδομένου ότι τα κύρια συμπτώματα της μαννοσίδωσης, όπως τα δυσμορφικά χαρακτηριστικά, η δυσόστωση και η νοητική υστέρηση, είναι κοινά με τα συμπτώματα σε πολλές νόσους λυσοσωμικής συνάθροισης, όπως η βλεννοπολυσακχαρίδωση (MPS), η διαφορ διάγνωση  με άλλες νόσους λυσοσωμικής συνάθροισης, ιδιαίτερα τη βλεννοπολυσακχαρίδωση, είναι δύσκολη και επομένως, είναι ζωτικής σημασίας ο γρήγορος και αξιόπιστος διαγνωστικός έλεγχος. 2, 3

symptoms and diagnosis

Μια πιλοτική μελέτη 1010 ατόμων, ύποπτων για MPS βάσει κλινικής αξιολόγησης, διερεύνησε τη δραστηριότητα της α-μαννοσιδάσης σε δείγματα αποξηραμένων κηλίδων αίματος που είχαν δοκιμαστεί προηγουμένως για τους έξι διαφορετικούς τύπους MPS.3 Τα αποτελέσματα έδειξαν υψηλότερο από τον αναμενόμενο αριθμό περιπτώσεων άλφα-μαννοσίδωσης, υποδηλώνοντας ότι το ποσοστό εκδήλωσης της νόσου μπορεί να είναι υψηλότερο από ό,τι πίστευαν στο παρελθόν.3

Επομένως, για ασθενείς με πιθανή MPS αλλά με αρνητικό αποτέλεσμα της δοκιμής για MPS, συνιστάται ανεπιφύλακτα η επακόλουθη δοκιμή άλφα-μαννοσιδάσης3

Σημεία και συμπτώματα της άλφα-μαννοσίδωσης

Σε ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση, τα σημεία και τα συμπτώματα διαφέρουν μεταξύ των ατόμων. Σε γενικές γραμμές, τα προσβεβλημένα άτομα μπορεί να έχουν:4

intellectual-disability

νοητική
υστέρηση

distinctive facial features

διακριτά χαρακτηριστικά
του προσώπου

immuno deficiency

ανοσοανεπάρκεια

hearing impairment

προβλήματα
ακοής

skeletal abnormalities

σκελετικές
ανωμαλίες

head

Στα διακριτά χαρακτηριστικά του προσώπου μπορεί να περιλαμβάνονται:2

  • μεγάλο κεφάλι,
  • προεξέχον μέτωπο,
  • στρογγυλεμένα φρύδια,
  • επιπέδωση ρινικής γέφυρας,
  • προγναθισμός;
  • δόντια με μεγάλη απόσταση μεταξύ τους,
  • υπερβολικά μεγάλα ούλα,
  • μεγάλη γλώσσα.
Συμπτώματα και προειδοποιητικές ενδείξεις

Σοβαρότητα της άλφα-μαννοσίδωσης

Σύμφωνα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, έχουν προταθεί τρεις τουλάχιστον κλινικοί τύποι άλφα-μαννοσίδωσης (ήπιος, μέτριος και σοβαρός).2, 5

Τύπος 1

ΗΠΙΟΣ ΤΥΠΟΣ

Ο ήπιος τύπος αναγνωρίζεται κλινικά μετά την ηλικία των δέκα ετών, με απουσία σκελετικών ανωμαλιών και πολύ βραδεία εξέλιξη.2

Τύπος 2

ΜΕΤΡΙΟΣ ΤΥΠΟΣ

Ο μέτριος τύπος, αναγνωρίζεται πριν από την ηλικία των 10 ετών, με παρουσία σκελετικών ανωμαλιών, βραδεία εξέλιξη και εκδήλωση αταξίας σε ηλικία 20-30 ετών. Πρόκειται για τον πλέον συνήθη τύπο.2

Τύπος 3

ΣΟΒΑΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

Ο σοβαρός τύπος αναγνωρίζεται αμέσως με σκελετικές ανωμαλίες και εμφανή εξέλιξη, οδηγεί σε πρώιμο θάνατο από πρωτογενή προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος ή μυοπάθεια.2

Παρά την ταξινόμηση αυτή, δεδομένης της ποικιλίας των μεταλλάξεων που έχουν τεκμηριωθεί, του ευρέος φάσματος και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων και της έλλειψης σαφούς σχέσης μεταξύ του γονότυπου και της σοβαρότητας της νόσου, η άλφα-μαννοσίδωση θεωρείται κλινικά μια αλληλουχία, από ήπια έως σοβαρή.2, 4, 6

Κλινικά χαρακτηριστικά

Διάγνωση της άλφα-μαννοσίδωσης

Η έγκαιρη διάγνωσητης άλφα-μαννοσίδωσης είναι κομβικής σημασίας για την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας και την ελαχιστοποίηση των προοδευτικών συμπτωμάτων.1, 7

Υπάρχει υποψία διάγνωσης άλφα-μαννοσίδωσης με βάση την ταυτοποίηση των εξής:2

mental retardation

νοητική
υστέρηση

skeletal changes

σκελετικές
αλλαγές

hearing loss

απώλεια
ακοής

recurrent infections

υποτροπιάζουσες
λοιμώξεις

Εκτός από αυτά, βασικά στοιχεία είναι και η ενδελεχής κλινική αξιολόγηση και το λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς.

Διαγνωστικές μέθοδοι που είναι χρήσιμες για την αναγνώριση της άλφα-μαννοσίδωσης είναι οι εξής:

Δεδομένης της δυσκολίας έγκαιρης διάγνωσης και της έλλειψης διεθνώς αναγνωρισμένων κατευθυντήριων γραμμών, το 2019 συγκλήθηκε μια διεθνής ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων για την καθιέρωση ενός  αλγορίθμου  που θα βοηθά παθολόγους και εξειδικευμένους ιατρούς (σε κέντρα εμπειρογνωμοσύνης και μη) να κάνουν έγκαιρη διάγνωση της άλφα-μαννοσίδωσης και να ξεκινούν την κατάλληλη θεραπεία το συντομότερο δυνατό.7

Διαγνωστικός αλγόριθμος
Πώς να αναγνωρίσετε την Άλφα-Μαννοσίδωση

Πώς να αναγνωρίσετε την
Άλφα-Μαννοσίδωση

Κλινικά χαρακτηριστικά της άλφα-μαννοσίδωσης
Συμπτώματα και προειδοποιητικές ενδείξεις
Διαγνωστικός αλγόριθμος

  1. Verrecchia, E. et al. Caregivers’ and Physicians’ Perspectives on Alpha-Mannosidosis: A Report from Italy. Adv Ther 38, 1–10 (2021).
  2. Malm, D. & Nilssen, Ø. Alpha-mannosidosis. Orphanet Journal of Rare Diseases 3, 21 (2008).
  3. Wiesinger, T. et al. α-Mannosidosis – An underdiagnosed lysosomal storage disease in individuals with an ‘MPS-like’ phenotype. Mol Genet Metab 130, 149–152 (2020).
  4. Beck, M. et al. Natural history of alpha mannosidosis a longitudinal study. Orphanet J Rare Dis 8, 88 (2013).
  5. Borgwardt, L. et al. Applicability of alpha-mannosidosis classification by phenotype severity in a patient cohort participating to velmanase alfa clinical trials (P-380). J Inherit Metab Dis 41, S37–S219 (2018).
  6. Borgwardt, L., Lund, A. M. & Dali, C. I. Alpha-mannosidosis – a review of genetic, clinical findings and options of treatment. Pediatr Endocrinol Rev 12 Suppl 1, 185–191 (2014).
  7. Guffon, N. et al. Recognition of alpha-mannosidosis in paediatric and adult patients: Presentation of a diagnostic algorithm from an international working group. Molecular Genetics and Metabolism 126, 470–474 (2019).